Historyczny zamek Krzyżtopór
W województwie świętokrzyskim, w miejscowości Ujazd, zlokalizowany jest zamek, będący swego czasu największą budowlą pałacową w Europie. To miejsce, w którym wyczuwa się w powietrzu kawał historii.
Zamek Krzyżtopór – tajemnice
Burzliwe początki
Krzyżtopór to zamek zbudowany w stylu włoskim typu palazzo in fortezza. Powstawał w latach 1627-1644, jednak nigdy nie został ukończony w stu procentach. Jego fundatorem był wojewoda sandomierski Krzysztof Ossoliński, który- na swoje nieszczęście- nie cieszył się nim zbyt długo, bo zmarł w 1645 roku. Zamek przechodził z rąk do rąk, jednak kolejni właściciele dość szybko umierali: syn Ossolińskiego w roku 1649, brat wojewody w 1650, a małżonek jego córki- Samuel Jerzy Kalinowski- w 1652. W końcu, w trakcie potopu, zajęli go Szwedzi. Rodzina Kalinowskich zamek odzyskała, ale nikt nie mieszkał w nim aż do roku 1701.
Stabilizacja
Zamek w Ujeździe trafił w końcu do rąk generała Michała Jana Paca, który przeprowadził remont jego południowej części w roku 1760. Kiedy wydawało się, że Krzyżtopór zyskuje stabilizację, został spalony dziesięć lat później przez rosyjskie wojska. Nie jest to jednak koniec jego historii, bo pod koniec XVIII wieku jego akt własności trafia do rodziny Sołtyków. W czasie tym odwiedza go nawet król Stanisław August Poniatowski. Jest to spokojny czas w historii budowli, bo po Sołtykach przejmuje go rodzina Orsettich i zamieszkuje w nim przez 86 lat- do roku 1944. Po zakończeniu II Wojny Światowej Krzyżtopór przejmuje Skarb Państwa.
Powojenna odbudowa
Po wojnie próbowano zamek odbudować, ale wystąpił szereg niesprzyjających okoliczności, które utrudniały ten zamiar, mimo że odbudowa wcale nie byłaby w tym przypadku trudna, bo 90 procent murów i 10 procent sklepień zachowało się do dzisiaj. Profesor Alfred Majewski starał się o to, by uzyskać od władz środki potrzebne do remontu. Jego starania opłaciły się, ale tylko na chwilę. Prace w zamku rozpoczęto, ale wkrótce po tym zostały przerwane i temat zamknięto. Powrócono do niego po tym, jak Kierownictwo odnowienia Zamku Królewskiego na Wawelu przejęło opiekę nad Krzyżotoporem. Znowuż wszystko było niemal dogadane, pozyskano środki, ale w całym przedsięwzięciu przeszkodziło wprowadzenie stanu wojennego w 1981 roku.
W latach 2010-2013 inwestycja „Zamek Krzyżtopór markowym produktem województwa świętokrzyskiego” została wsparta przez pieniądze z Unii Europejskiej. Celem inwestycji była renowacja i promocja zamku. Oczywiście nie mogło dojść do znaczących zmian wyglądu, więc ograniczono się do przystosowania pomieszczeń dla turystów i zabezpieczeń struktury budynku. Projekt pochłonął 12 mln złotych, ale trudno nie dojść do wniosku, że były to dobrze wydane pieniądze, które ze względu na historię, należały się Krzysztoporowi- jak pierwotnie, od imienia właściciela i herbu rodu Ossolińskich,
nazywano zamek.